.

11 Ocak 2010

Talha APAK

Yeminli Mali Müşavir

t.apak@apakymm.com

t.apak@superonline.com

2010 YILINDA UYGULANMAK ÜZERE VERGİ VE SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATINDA YAPILAN DÜZENLEMELER 

01.01.2010 tarihinden geçerli olmak üzere, Resmi Gazetelerde yayımlanan, Vergi ve Sosyal Güvenlik mevzuatında yer alan yeni düzenlemeler ve uygulamalar özetle aşağıda belirtilmiştir.

A – VERGİ MEVZUATINDA YAPILAN DÜZENLEMELER

1. Yazar Kasa Fişi (Fatura) Düzenleme Haddi:

V.U.K.’nun 232. maddesi uyarınca birinci ve ikinci sınıf tüccarlar, kazancı basit usulde tespit edilenlerle defter tutmak mecburiyetinde olan çiftçilerin yazar kasa fişi düzenleme haddi 01.01.2010 tarihinden itibaren 670,00 TL.den  680,00 TL.ye yükseltilmiştir. (29.12.2009 Tarih, 27447 Sayılı Resmi Gazete, 393 Sayılı V.U.K. Genel Tebliği)

2. Doğrudan Gider Yazılacak Sabit Kıymetlere İlişkin Had:

V.U.K.’nun 313, maddesi uyarınca değeri 670,00 TL.yi aşmayan peştemallıklar ile alet, edevat, mefruşat ve demirbaşların amortismana tabi tutulmayarak doğrudan gider yazılabilmesine ilişkin had, 01.01.2010 tarihinden geçerli olmak üzere 680,00 TL.ye yükseltilmiştir. (29.12.2009 Tarih, 27447 Sayılı Resmi Gazete, 393 Sayılı V.U.K. Genel Tebliği)

3. Hizmet Erbabına Verilecek Yemek Yardımı:

Gelir Vergisi Kanunu’nun 23/8. maddesinde yer alan işverenlerce işyeri veya işyerinin müştemilatı dışında kalan yerlerde hizmet erbabına yemek verilmek suretiyle sağlanan menfaatlere ilişkin günlük 10,00 TL. olan istisna tutarı değişmemiş ve 01.01.2010 yılında da 10.00 TL. olarak uygulamaya devam edilecektir. (29.12.2009 Tarih, 27447 Sayılı Resmi Gazete, 273 Sayılı G.V. Genel Tebliği)

4. Gelir Vergisine Tabi Gelirlerin Vergilendirilmesinde Esas Alınan Tarife:

Gelir Vergisi Kanununun 103’üncü maddesinde yer alan gelir vergisine tabi gelirlerin vergilendirilmesinde esas alınan tarife:

· 2010 takvim yılı gelirlerinin vergilendirilmesinde esas alınmak üzere aşağıdaki şekilde yeniden belirlenmiştir. (29.12.2009 Tarih, 27447 Sayılı Resmi Gazete, G.V 273 sayılı G.T)

8.800 TL’ ye kadar                                                                                             %15

22.000 TL’ nin  8.800 TL’ si için 1.320 TL, fazlası                                                   %20

50.000 TL’ nin 22.000 TL’ si için 3.960 TL, fazlası                                                  %27

50.000 TL’ den fazlasının 50.000 TL’ si için 11.520 TL, fazlası                                 %35

· 2009 Yılında elde edilen gelirlere uygulanacak esas tarife aşağıdaki şekilde daha önce belirlenmişti. (31.12.2008 tarih, 27097 sayılı Resmi Gazete, G.V 271 sayılı G.T)

8.700 TL’ ye kadar                                                                                             %15

22.000 TL’ nin  8.700 TL’ si için 1.305 TL, fazlası                                                   %20

50.000 TL’ nin 22.000 TL’ si için 3.965 TL, fazlası                                                  %27

50.000 TL’ den fazlasının 50.000 TL’ si için 11.525 TL, fazlası                                 %35

5. Özel Usulsüzlük Cezaları:

a) VUK-353/1.maddesine göre; Fatura, Gider Pusulası, Müstahsil Makbuzu, Serbest Meslek Makbuzu vermeyen ve almayanlara, veya düzenlenen bu belgelerde gerçek meblağdan farklı meblağlara yer verenlere her belge için 01.01.2010 tarihinden itibaren 160,00 TL.’den aşağı olmamak üzere Özel Usulsüzlük Cezası kesilir. Bir takvim yılı içinde her bir belge nev’ine ilişkin olarak kesilecek toplam ceza 77.000,00 TL’ yi geçemez. (29.12.2009 Tarih, 27447 Sayılı Resmi Gazete, 393 Sayılı V.U.K. Genel Tebliği)

b) V.U.K. 353/2 maddesine göre; Perakende satış fişi, ödeme kaydedici cihazla verilen fiş, giriş ve yolcu taşıma bileti, sevk irsaliyesi, taşıma irsaliyesi, yolcu listesi, günlük müşteri listesi ile Maliye Bakanlığı’nca düzenlenme zorunluluğu getirilen belgelerin; düzenlenmediğinin, kullanılmadığının, bulundurulmadığının tespiti halinde, her bir belge için 2010 yılında 160,00 TL. Özel Usulsüzlük Cezası kesilir. Ancak her bir belge nev’ine ilişkin olarak her bir tespit için toplam ceza 7.700,00 TL, her bir belge nev’ine ilişkin bir takvim yılı içinde kesilecek toplam ceza 77.000,00TL’yi aşamaz. ((29.12.2009 Tarih, 27447 Sayılı Resmi Gazete, 393 Sayılı V.U.K. Genel Tebliği)

6. Yeniden Değerleme Oranı:

Bilindiği üzere, 213 sayılı Vergi Usul Kanunu’nun mükerrer 298. maddesinin (B) fıkrasında “Yeniden değerleme oranı, yeniden değerleme yapılacak yılın Ekim ayında (Ekim ayı dahil) bir önceki yılın aynı dönemine göre Türkiye İstatistik Kurumu’nun Üretici Fiyatları Genel Endeksinde meydana gelen ortalama fiyat artış oranıdır. Bu oran Maliye Bakanlığı’nca Resmi Gazete ile ilan edilir” hükmü yer almaktadır. Bu hüküm uyarınca yeniden değerleme oranı 2009 yılı için % 2,2 (iki virgül iki) olarak tespit edilmiştir. Bu oran aynı zamanda 2009 yılına ait son geçici vergi dönemi için de uygulanacaktır. (14.11.2009 Tarih, 27406 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan 392 sıra no.lu V.U.K. Genel Tebliği)

7. Gayrimenkul Sermaye İratlarında (Kira Gelirleri) Beyan ve İstisna:

Binaların mesken olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen hasılatın 2009 yılı için 2.600,00 TL. sı gelir vergisinden müstesnadır. İstisna haddi üzerinde hasılat elde edilip beyan edilmemesi veya eksik beyan edilmesi halinde bu istisnadan yararlanılamaz. 2010 yılı gelirlerine uygulanacak istisna tutarında bir değişiklik olmadığından 2.600,00 TL. olarak uygulamaya devam edilecektir. (29.12.2009 Tarih, 27447 sayılı Resmi Gazete, 273 Sayılı G.V. Genel Tebliği)

Binaların işyeri (stopajlı) olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen brüt hasılatın 2009 yılı  için 22.000 TL.yi (G.V. 103’üncü maddede yazılı tarifenin ikinci gelir diliminde yer alan tutar) aşmaması halinde beyanname verilmeyecek ancak bu rakamın aşılması halinde tümü için beyanname verilecektir.  (G.V. Kanununun 86/c maddesi)

22.000,00 TL.lik haddin hesabında; tevkifata tabi tutulmuş gayrimenkul sermaye iradının brüt tutarının toplamı dikkate alınacaktır. 

Örnek 1:

Yıllık işyeri kirası (Brüt)                          25.000,00

Götürü gider-%25                    ( - )          6.250,00

                                             ___________________                                                               

Beyan edilecek işyeri kirası                     18.750,00

Hesaplanan G.V.                                      3.315,00

Mahsup Edilecek Stopaj           (% 20)        5.000,00

                                               ___________________                                                                                

İadesi  Gereken Gelir Vergisi                     1.685,00

Örnek 2:

Yıllı işyeri kirası (Brüt)                             150.000,00

Götürü gider-%25                    ( - )           37.500,00

                                               ___________________                                                                          

Beyan edilecek işyeri kirası                      112.500,00

Hesaplanan G.V.                                       33.400,00

Mahsup Edilecek Stopaj          (% 20)          30.000,00

                                                ___________________

Ödenecek Gelir Vergisi                                 3.400,00

Not: 2009-Yıllık (Brüt) işyeri kira gelirinin 22.000,00 TL veya altında olması halinde beyan edilmeyecektir.

Binaların işyeri (Stopajlı) olarak kiraya verilmesinden bir takvim yılı içinde elde edilen brüt hasılatın 2010 yılı için de beyan sınırı 22.000 TL olarak dikkate alınacaktır.

8.  Damga Vergisi:

01.01.2010 tarihinden itibaren yürürlüğe giren yeni uygulamalar aşağıdaki gibidir. (Beyannameler ve hesap özetleri aşağıdaki tutarlarda damga vergisine tabi olacaktır.)

Belli parayı ihtiva eden sözleşmeler:

- Mukavelenameler,  taahhütnameler ve temliknameler              : (Binde 8,25)    

- Kira Mukavelenameleri                                                          : (Binde 1,65)

  (Mukavele süresine göre kira bedeli üzerinden)

Beyanname ve Bildirgeler:

- Maaş, ücret, gündelik gibi hizmet karşılığı alınan paralar            : Binde 6,6

- Yıllık gelir vergisi beyannameleri                                             : 27,90 TL.

- Kurumlar vergisi beyannameleri                                              : 37,25 TL.

- Muhtasar Beyannameler                                                         : 18,55 TL.

- Katma değer vergisi beyannameleri                                         : 18,55 TL.

- Diğerleri                                                                               : 18,55 TL.

- Belediyelere verilen beyannameler                                          : 13,75 TL.

- Sosyal Sigorta Kurumlarına verilen sigorta prim bildirgeleri         : 13,75 TL.

- Gümrük İdarelerine Verilen Beyannameler                                : 37,25 TL.

Bilanço ve İşletme Hesabı Özetleri:

- Bilançolar                                                                               : 21,55 TL.

- Gelir Tabloları                                                                         : 10,55 TL.

- İşletme Hesabı Özetleri                                                           : 10,55 TL.

  (31.12.2009 Tarih, 27449 sayılı Resmi Gazete, 53 Sayılı D.V. Genel Tebliği)

9. 2009 Yılına İlişkin Menkul Sermaye İradı Elde Edenlerin 2010 Yılındaki Beyanları:

a) 2009 Takvim Yılında Elde Edilen Menkul Sermaye İratlarının Beyanında Dikkate Alınacak İndirim Oranı:

1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilen her nevi tahvil ve Hazine bonolarından elde edilen gelirlerin vergilendirilmesinde 31/12/2005 tarihinde yürürlükte olan hükümler esas alınacağından, indirim oranı uygulaması ile ilgili olarak aşağıdaki açıklamaların dikkate alınması gerekir.

İndirim oranı; Vergi Usul Kanununa göre o yıl için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranının, aynı dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranına bölünmesi suretiyle tespit edilmektedir.

Vergi Usul Kanunu hükümlerine göre 2009 yılı için tespit edilmiş olan yeniden değerleme oranı %2,2  dir. Bu dönemde Devlet tahvili ve Hazine bonosu ihalelerinde oluşan bileşik ortalama faiz oranı ise %13,15 dir.

Buna göre, 2009 yılı gelirlerine uygulanacak indirim oranı (%2,2 / %13,15=) %16,7 olmaktadır.

b) İndirim Oranı Uygulanarak Beyan Edilecek Menkul Sermaye İratları:

2009 takvim yılında elde edilen menkul sermaye iratlarından, 1/1/2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan ve Gelir Vergisi Kanununun 75’inci maddesinin ikinci fıkrasının (5) numaralı bendinde sayılan her nevi tahvil ve Hazine bonosu faizleri ile Toplu Konut İdaresi ve Özelleştirme İdaresince çıkarılan menkul kıymetlerden sağlanan gelirler indirim oranı uygulanmak suretiyle beyan edilecektir.

Dövize, altına veya başka bir değere endeksli menkul kıymetler ile döviz cinsinden ihraç edilen menkul kıymetlerden elde edilen menkul sermaye iratlarının beyanında indirim oranı uygulanmayacaktır.

Ticari işletmelere dahil kazanç ve iratlar için indirim oranı uygulanması söz konusu değildir.

c) 1/1/2006 Tarihinden Önce İhraç Edilen Devlet Tahvili ve Hazine Bonolarından Elde Edilen Gelirlerde İstisna Uygulaması:

Gelir Vergisi Kanununun Geçici 59’ uncu madde hükmü ile 31/12/2007 tarihine kadar, 26/07/2001-31/12/2005 tarihleri arasında ihraç edilen Devlet tahvilleri ve Hazine bonolarının faiz gelirleri ve elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlar toplamının 2001 yılında 50 milyar lirası, 2002 ve izleyen yıllarda bu tutarın veya artırılmış tutarın her yıl için belirlenen yeniden değerleme oranında artırılması ile bulunacak tutar gelir vergisinden istisna edilmiştir.

Bu hüküm uyarınca, 01.01.2006 tarihinden önce ihraç edilmiş olan Devlet Tahvili ve Hazine Bonolarından elde edilen gelirlere ilişkin istisna uygulaması 31.12.2007 tarihinde son bulduğundan 2009 yılından elde edilen faiz gelirleri ile bu kıymetlerin elden çıkarılmasından sağlanan diğer kazançlarla ilgili olarak istisna uygulaması söz konusu değildir. (29.12.2009 Tarih, 27447 Sayılı R.G 273 Sayılı G.V Genel Tebliği)

10. Veraset ve İntikal Vergisi:

01.01.2010 tarihinden itibaren Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 4 üncü maddesinin (b), (d) ve (e) bentlerinde yer alan istisna tutarları;

- Evlatlıklar dahil, füruğ ve eşten her birine isabet eden miras hisselerinde 109.971,00 TL (füruğ bulunmaması halinde eşe isabet eden miras hissesinde 220.073,00 TL),

- İvazsız suretle meydana gelen intikallerde 2.535,00 TL,

- Para ve mal üzerine düzenlenen yarışma ve çekilişlerde kazanılan ikramiyelerde 2.535,00 TL

olarak dikkate alınacaktır.

Öte yandan, Veraset ve İntikal Vergisi Kanununun 16 ncı maddesinde yer alan vergi tarifesi matrah dilim tutarları 1/1/2010 tarihinden geçerli olmak üzere yeniden değerleme oranında (%2,2) artırılmak suretiyle tespit edilmiştir. Bu nedenle, 1/1/2010 tarihinden itibaren veraset yolu ile veya ivazsız surette meydana gelen intikallerde veraset ve intikal vergisi aşağıdaki tarifeye göre hesaplanacaktır.

                                                                       Veraset yoluyla intikallerde              İvazsız intikallerde

Matrah                                                                     vergi oranı (yüzde)                vergi oranı (yüzde)       

İlk                160.000 TL için                                              1                                              10

Sonra gelen   350.000 TL için                                               3                                             15

Sonra gelen   770.000 TL için                                               5                                             20

Sonra gelen   1.500.000 TL için                                            7                                              25

Matrahın        2.780.000 TL’yi aşan bölümü için                    10                                              30

(29.12.2009 Tarih, 27447 Sayılı Resmi Gazete, 41 Sayılı Veraset ve İntikal Vergisi Kanunu Genel Tebliği)

11. Motorlu Taşıtlar Vergisi:

01.01.2010 tarihinden itibaren, motorlu taşıtların vergilendirilmesine ilişkin (I) ve (II) sayılı tarifeler aşağıdaki gibidir.

A. (I) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi

Otomobil, kaptıkaçtı, arazi taşıtları ve benzerleri ile motosikletler aşağıdaki (I) sayılı tarifeye göre vergilendirilecektir.

(I) SAYILI TARİFE

B. (II) Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Tarifesi

(I) sayılı tarifede yazılı taşıtlar dışında kalan motorlu kara taşıtları, aşağıdaki (II) sayılı tarifeye göre vergilendirilecektir.

(II) SAYILI TARİFE

(31.12.2009 Tarih, 27449 Sayılı Resmi Gazete, 34 Sayılı Motorlu Taşıtlar Vergisi Kanunu Genel Tebliği)

12. Emlak Vergisi: 

Mükelleflerin 2010 yılına ait bina, arsa ve arazi vergi değerleri; Şehir, Semt, Cadde ve Sokaklara göre yeniden belirlenmiş, metrekare birim değerleri dikkate alınarak hesaplanacaktır.

13. Çevre Temizlik Vergisi:

01.01.2010 tarihinden itibaren konutlar ile işyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi aşağıdaki tutarlara göre tahsil edilecektir.

a) Konutlara Ait Çevre Temizlik Vergisi

Konutlara ait çevre temizlik vergisi; su tüketim miktarı esas alınmak suretiyle metreküp başına büyükşehir belediyelerinde 20 Kuruş, diğer belediyelerde 16 Kuruş olarak hesaplanacaktır.

b) İşyerleri ve Diğer Şekilde Kullanılan Binalara Ait Çevre Temizlik Vergisi

İşyerleri ve diğer şekilde kullanılan binalara ait çevre temizlik vergisi, büyükşehir belediyeleri ve büyükşehir belediyeleri dışındaki belediyelerde aşağıdaki tarifelere göre uygulanacaktır.

          Büyükşehir Belediyeleri Dışındaki Belediyelerde Uygulanacak Çevre Temizlik Vergisi

Büyükşehir Belediyelerinde Uygulanacak Çevre Temizlik Vergisi

2005/9817 Sayılı Bakanlar Kurulu kararına göre konut, işyeri, ve diğer kullanılan binalar için belirtilen tutarlar, Büyükşehir  Belediye sınırları içinde bulunanlar hariç olmak üzere kalkınmada öncelikli yörelerdeki belediyeler ile nüfusu 5.000’den az olan belediyelerde %50 indirimli olarak uygulanacaktır.

(29.12.2009 Tarih, 27447 Sayılı Resmi Gazete,  38 Sayılı Belediye Gelirleri Kanunu Genel Tebliği)

14.  Asgari Geçim İndirimi Uygulaması:

2010 Takvim yılı asgari ücret üzerinden hesaplanan asgari geçim indirimi tutarları aşağıdaki tabloda gösterilmiştir.

B– SOSYAL GÜVENLİK MEVZUATINDA YAPILAN DÜZENLEMELER

1. Asgari Ücret: 

Asgari Ücret Tespit Komisyonunca 2010 yılının ilk altı ayı için (01.01.2010 - 30.06.2010) 16 yaşından büyükler için uygulanacak asgari (brüt) ücret aylık 729,00 TL, günlük 24,30 TL., 2010 yılının ikinci altı ayı için (01.07.2010 – 31.12.2010) aylık 760,50 TL., günlük 25,35 TL. olarak tespit edilmiştir.  (31.12.2009 Tarih, 27449 Sayılı Resmi Gazete’de yayımlanan Asgari Ücret Tespit Komisyonunun 29.12.2009 Tarih 2009/01 Sayılı kararı)

2. Sigorta Primlerine, İşsizlik Sigortası Primine ve Sosyal Güvenlik Destek Primine Esas Günlük ve Aylık Kazançların Alt ve Üst Sınırları:

Özel Sektör İçin:

01.01.2010 – 30.06.2010 tarihleri arasında;

Günlük alt sınır                 =          24.30 TL.

Aylık alt sınır                     =        729,00 TL.

Günlük üst sınır                =        157,95 TL.

Aylık üst sınır                    =     4.738,50 TL.

01.07.2010 – 31.12.2010 tarihleri arasında;

Günlük alt sınır                 =          25,35 TL.

Aylık alt sınır                     =        760,50 TL.

Günlük üst sınır                =        164,78 TL.

Aylık üst sınır                    =     4.943,25 TL.

olarak tespit edilmiştir.   

İstasyon Caddesi No:21 Kat:3 Daire:6 Yeşilköy, Bakırköy-İSTANBUL    Tel: 0 212 662 00 47 (3 Hat)    Faks: 0 212 573 49 78